Ekonomide seçim sarmalı

İstenilen, seçimlerin bir an önce son bulması, geleceğin daha öngörülebilir hale gelmesidir. Ancak bu anlamda Türkiye ekonomisi son dönemde pek de talihli değil. Son yıllarda ardı ardına yapılan seçimler, zaten zor olan uluslararası konjonktürün de etkisiyle ekonomide kırılganlıkları da artırıyor. Türkiye ekonomisinde çeyreksel anlamda yaşanan daralmalar, İstanbul seçimlerinin 23 Haziran’da yenilenecek olması ile devam edeceğe benziyor. Açıklanan son verilere bakıldığında ekonomide daralmanın azalarak devam ettiği görülüyor. Sanayi üretimindeki daralma yıllık bazda aralık ayındaki yüzde 9,9 ile doruk noktasına çıktıktan sonra her ay azalmayla martta yüzde 2,2’ye kadar indi. Yılın ilk çeyreğindeki daralma da yüzde 4,7 oldu.

Ekonomik aktiviteler 23 Haziran’a
kadar bekletiliyor
Ekonomistlere göre, aynı dönemde sanayi üretimi etrafında bir büyüme çıkması normal. Ama uzmanlar, bu durumda ikinci çeyrekte de GSMH küçülmesinin sürebileceğini kaydediyor. Bir başka ifade ile bu da iki çeyrek üst üste daralma anlamına geliyor. Dönemsel olarak haziran sonu itibarıyla yılın ikinci çeyreği de sona erecek. Normal şartlarda beklentiler, 31 Mart seçimlerinin bitmesinin ardından 4,5 yıllık yeni icraat döneminin hazırlıklarına başlanması yönündeydi. Bu da ekonomide atılacak adımlarla toparlanma beklentilerini de beraberinde getiriyordu. Ancak seçimlerin yenilenmesi bütün dikkatleri yeniden sandığa yöneltirken, yeni başlangıcın da seçim sonrasına kalacağı anlamına geliyor. Ekonomistler, zorunlu olmayanların dışındaki yatırım, üretim, tüketim gibi ekonomik ihtiyaçların doğal olarak bekletildiği konusunda hem fikir.
Bu süreçte iç siyasi tansiyonun yükselmesi ise zaten seçim yenilenme kararı ile dolar kurunu 6 TL’nin üzerine atan piyasa tedirginliğini daha da artırma ihtimali taşıyor. Kurda yaşanan artışlar da bir yandan enflasyona ve istihdama olumsuz yansırken, kredi faizlerinin daha da yükselmesine ve yatırım kararlarının daha da ertelenmesi anlamına geliyor. Bütün etkenlerle ekonomik büyümenin bir başka bahara kalması ve hatta daralmanın sürmesi anlamına geliyor.

Büyüme ne zaman
ve hangi koşullarda
toparlanacak?
Ekonomistlere göre, 23 Haziran’da seçimin tamamlanacağı varsayımında işe koyulma zamanı yılın ikinci yarısına kalacak. Beklentiler seçimlerin ardından hükümette de bir revizyona gidileceği yönünde. Bu revizyonla birlikte hazırlıkların başlayacağını öngören uzmanlar, eylül-ekim aylarının bir sonraki yılın hedeflerinin, bütçesinin ve ekonomik büyüklüklerinin belirlendiği tarih olduğuna, üçüncü çeyreğin de yaz ayının tatil mevsimi olduğuna dikkat çekerek, ekonomik aktivitenin aktörlerinin yeniden iş başına ancak sonbaharda ve yılın son çeyreğinde başlamasının mümkün olduğuna değiniyor. Uzmanlar, ekonomik büyümede tarımın da desteğiyle üçüncü çeyrekte kendiliğinden başlayacak kısmın toparlanmaya, dördüncü çeyrekte işbaşı yapmanın etkisiyle pozitif büyümeye geçilebileceği tahmininde bulunuyor.
Ancak ekonomistler bu noktaya yine bir “ama” koyuyor ve bu toparlanmanın İstanbul seçiminin yeni bir seçim daha doğurmaması ve herhangi bir nedenden dolayı yerel bir şok veya küresel bir şokla karşı karşıya kalınmaması durumunda mümkün olabileceğinin altını çiziyor.