İMEAK Deniz Ticaret Odası Genel Merkezi’nde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından, Yatırım Teşvik Mevzuatı ve Uygulamalarına ilişkin bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantıda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Vekili Dr. Mehmet Yurdal Şahin; Yatırımlarda Devlet Yardımı, Proje Bazlı Teşvik Sistemi ve Cazibe Merkezleri Programı konularında çeşitli sunumlar yaptı. Gerçekleştirilen sunumların ardından söz alan Türk Armatörler Birliği (TAB) Yönetim Kurulu Ahmet Bedri İnce, “Sunumunuzda denizcilik sektörü ile ilgili bir program, bir plan görmedik. Bununla ilgili birçok talebimiz olmasına rağmen, herhangi bir uygulama yapılamıyor. Bu konunun devlet politikası haline getirilmesi lazım. İthalat ve ihracatımızın yüzde 85’ini deniz yoluyla yapıyoruz. O halde siz bu yükleri neyle taşıyacaksınız? Lütfen bunu dikkate alın, bunun stratejik bir önemi olduğunun altını çiziyorum. Bu ülkede, bin tondan, 200 bin tona kadar olan gemilere de ihtiyaç var. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) dışarıdan ithal ettiği buğdayları yabancı gemiler getiriyor. Taşımada dışarıya yıllık 8 ila 10 milyar dolar civarında para veriyoruz. O halde siz nasıl olurda bu sektörü stratejik olarak öne almazsınız” açıklamalarında bulundu. Denizcilik sektörü ilgili yatırımların beklenen düzeyde olmadığına işret eden İnce, “Bir denizci olarak 2012’den bu yana bu teşviklerle ilgili hiçbir teşebbüste bulunamadım. Çünkü bu teşvikler beni hiçbir şekilde ilgilendirmedi” diye konuştu.
“Finansman imkânı çıkarsa tersane sayısı 120’yi bulabilir”
Deniz Ticaret Odası Konsey Başkanı Cengiz Kaptanoğlu, sektör olarak finansmana yönelik almış oldukları teşviklerin 2012’de sona erdiğine değinerek, “Büyük tonajlı gemilerin büyük bir bölümünü bütçe kaynaklı veya Merkez Bankası kaynaklı devletin verdiği fonun finansman gücü ile yapabiliyorduk. Bizim tersanelerimizin sayısı bugün 70. Eğer siz teşvik verirseniz ve finansman imkânı da çıkarsa, bu rakam 120’yi bulabilir. Bugün birçok yatırım geri kaldı, yapılmadı veya yarım kalmış vaziyette. Eski destekler tekrar verilirse, Türkiye hem ihracata dönük gemiler yapabilir hem de Türk bayraklı kendi deniz ticaret filosunu eski günlerine kavuşturabilir. Türk deniz ticaret filosundaki bu teşvikleri eskiye göre oranlarsak, eskisi gibi fon kaynaklı kredi sağlanırsa. Bu yönde bir çalışmanın sektöre daha faydalı olacağını düşünüyorum” açıklamasında bulundu.
2012’den itibaren denizcilik sektöründeki teşviklere ilişkin bilgi veren Şahin, “Gemi inşa konusunda yıl bazında baktığımız zaman 2018’de 59 teşvik belgesi düzenlendi, 2019’un ilk 4 ayında ise 17 belge düzenlemişiz. Bu trendle devam edersek yılı 50 dolayında belge ile kapatacağız. 2012’den 2019’un ilk 4 aylık dönemine kadar toplamda 329 teşvik belgesi düzenlenirken, bunlardan 224 tanesi yatırım olarak gerçekleşmiş; düzenlenen teşvik belgelerinin yatırım öngörüsü ise 18 milyar lira, bu kapsamda yaklaşık 40 bin kişiye de istihdam sağlanacağını ön görmüşüz” bilgisini verdi.
Deniz yoluyla yük taşımacılığına ilişkin ise 2012’den 2019’un ilk 4 aylık dönemine ilişkin verileri paylaşan Şahin, “49 teşvik belgesi düzenlenmiş, bunlardan 17 tanesi yatırım olarak gerçekleşmiş. Ayrıca 49 teşvik belgesi için yatırım öngörümüz 1 milyar 442 milyon lira, istihdam öngörümüz ise 628 olarak yer alıyor. Aynı dönemlerde Liman ve Liman Hizmetleri konusunda ise 65 teşvik belgesi düzenledi, bunun 19 tanesi yatırım olarak gerçekleşmiş. Buna karşılık 65 teşvik belgesi için 12 milyar 454 milyon liralık yatırım öngörmüşüz. Yaklaşık 5 bin 723 kişiye de istihdam sağlayacağımızı öngörüsünde bulunmuşuz” dedi.
Sektörde ürün olarak desteklenen tek yatırım türünün gemi inşa olduğunu ifade eden Şahin, “Gemi inşa yatırımlarını biz genel teşvik kapsamında değerlendiriyoruz ama ürün olması nedeniyle; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, 18 ay boyunca sigorta primi işveren hissesi desteği veriyoruz. Eğer bu yatırım savunma sanayi alanında bir yatırım ise sigorta primi işveren hissesi desteğini o sözleşme süresince veriyoruz” şeklinde konuştu.
Şahin, denizyoluyla yük ve yolcu taşımacılığında ise; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, yapılan yatırımın yüzde 40 oranında vergi indirimi, sigorta işveren hissesi desteği, 1 milyon 400 bin liraya kadar da faiz desteği verdiklerini söyledi. Liman ve liman hizmetlerinde ise 200 milyon ve üzerinde bir yatırım olduğu takdirde, bu tarz yatırımları büyük ölçekli yatırım kapsamında desteklediklerini dile getiren Şahin, “Yapılan yatırım 5 milyon lira ve üzerinde ise firmayı bulunduğu bölgenin bölgesel desteklerinden faydalandırıyoruz. Bunların içerisinde; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği ve yatırım yeri tahsisi konusunda teşvikler de yer alıyor” bilgisini verdi.
Yat limanı ve marina alanında ise asgari 5 milyon lira ve üzeri yatırımlar yapılması halinde firmayı bulunduğu bölgenin bölgesel desteklerinde faydalandırdıklarına değinen Şahin, “KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi alanlarında firmalarımıza çeşitli teşvikler veriyoruz” dedi.
