İnsansız gemi denizciliği kökünden değiştirecek

MDN İstanbul

İnsansız uçak ve insansız otomobilin kullanımına başlamasının ardından dünya, insansız gemi teknolojisine hazırlanıyor. Şimdi dünya denizcilik sektörü ile insansız gemilerle dar boğazları aşmaya, okyanusları ve kanalları geçmeye hazırlanıyor. Peki bu teknoloji, gemilerin operasyon maliyetlerini ne kadar düşürecek? Ayrıca 1 milyondan fazla gemiadamına ne olacak? 
İçinde bulunduğumuz teknoloji çağında gün geçmiyor ki, yeni bir buluş yeni bir icat hayatımıza girmesin. Bu gelişmelerden denizcilik sektörü de payına düşeni fazlasıyla alıyor. Dünya denizcilik endüstrisi; gemilerin daha verimli işletilebilmesi, operasyonların hatasız olması ve işletme giderlerinin daha etkin şekilde kullanılabilmesi için akıllı gemiler üzerinde yapılan çalışmalara özel bir önem ve destek veriyor.
Gemilerin ekipmanlarında yaşanan sürekli gelişimin yanında; navigasyon ve kumanda sistemlerinde akıllı sistemler ve yazılımlar pazarda büyük ilgi görüyor. Yakıt giderlerinin düşürülmesi için yapılan çalışmalarda da teknolojik gelişimler büyük rol oynuyor. Ayrıca, faklı sektörlerde başarıyla uygulanan teknolojilerin denizcilik sektörüne adaptasyonu da çoğu zaman iyi sonuçlar veriyor.
Bu çalışmaların son örneğini; insansız hava aracı ile başlayıp insansız otomobillere uzanan, ulaşımda araç içinde insan faktörünü ortadan kaldırmayı hedefleyen teknolojilerin, denizcilik sektörüne aktarılması oluşturuyor. Küresel Konumlama Sistemi (GPS), ultrason radar, sensörler ve diğer gelişmiş teknolojiler ile donatılan araçların gösterdiği yüksek performans, denizde bunun uygulanmasının getireceği katkı üzerindeki araştırmaların artmasına neden oldu. İstatistiklere göre; hem karada hem havada hem de denizde meydana gelen kazaların büyük bir kısmı insan hatasından kaynaklanıyor. Ayrıca, savaş uçaklarında kaza riskini azaltmanın yanında, riskli operasyonlarda personeli riske atmamak adına insansız hava araçları büyük görevler üstleniyor. İnsansız otomobiller henüz emekleme aşamasında da olsa ABD’de pek çok başarılı örneği bulunuyor. Google firmasının insansız otomobilleri halka açık trafikte dahi kazasız çalışmalarıyla takdir topluyor. İnsansız otomobiller üzerinde çalışmaların yoğun şeklide yürütüldüğü Çin’de ilk insansız otomobil 2012 yılında denenmiş ve başarılı olmuştu.
Dünya denizcilik piyasasında teknoloji denilince, akla gelen ilk konuların başında akıllı insansız gemiler geliyor. Bu, birçok uluslararası konferans ve fuarın ana gündem maddelerinden birini oluşturmaya başladı. Gemilerin akıllı sistemlerle donatılıp seyre insansız çıkması ve belki de binlerce mil uzaktaki bir merkezden yönetilmesi fikri pek çok kişiye uzak gelse de, bunun ilk örnekleri yavaş yavaş denize inmeye başlıyor. Tartışmayı oluşturan ana sorunlardan biri, gemilerin insansız çalışmasının doğuracağı sosyal sorunlar. Dünya genelinde taşımacılık sektöründe 700 bin ticari gemi faaliyet gösteriyor ve bu gemilerde 1 milyondan fazla denizci istihdam ediyor.
Savaş gemilerinde amaç daha çok zorlu operasyonlarda ve riskli bölgelerde personeli riske atmamak ve seyir güvenliği olarak belirtiliyor ancak, bir yük gemisinin veya tankerin insansız çalışması, sektörde çalışan personelin yeni iş alanları aramasına yol açabilir. Ayrıca, geminin insansız işletilerek yapılacak tasarrufun, bu tip bir teknolojinin kullanılmasına harcanacak gider göz önünde bulundurulunca, ne miktarda olabileceği ayrı bir tartışma konusu.
Bunun yanında, gemilerde sektörde geniş deneyime sahip uzman personel olmasına rağmen denizin zorlu koşullarından dolayı yaşanan kazalar dikkate alındığında, üzerinde personel çalışmayan bir geminin riskli denizlerde nasıl çalışacağı ayrı bir tartışma konusu. Ayrıca, insansız geminin korsanlık ve terör saldırılarına karşı savunmasız kalabileceği de buna karşı çıkanların önemli bir argümanı. Ancak, bu sorunun, korsanların gemilerin kumanda dairesine ulaşamayacağı şekilde dizayn edilmesi planlanıyor. Üzerinde binlerce tonluk yük bulunan on milyonlarca dolar değerindeki bir yük gemisinin Japonya’dan kalkıp okyanusu geçip pek çok limana uğrayıp birkaç boğaz ve kanal geçerek Rotterdam’a ulaşması bugün için çoğu insana göre düşünülebilir değil. Ancak insansız otomobillerde bundan birkaç yıl evvel düşünülemezken bugün günlük hayatın bir parçası olmaya başlaması, birkaç yıl sonra akıllı insansız gemilerin hayatımıza girmesi kimseyi şaşırtmamalı. Ayrıca denizcilik sektöründeki tarihi gelişime bakarsak gemideki personel sayısının yıllar içinde çok fazla düştüğü görülebilir. Bugün, orta büyüklükteki bir kuru yük gemisi 16-17 personel ile çalışabiliyor. Ancak geçen yüzyılın başlarında gemilerde yüzlerce insanın çalışması zaruri görülürken, motor ve pervane teknolojisinde yaşanan büyük değişim buna imkân sağladı. Şimdi akıllı dizaynlarda yaşanmakta olan teknoloji devrimi de gemilerin tamamen insansız çalışmasına yol açabilir. Uzmanların ve denizcilik sektöründeki profesyonellerin ağırlıklı görüşü; bu teknolojiye ulaşılsa bile, oluşacak sosyal etkilerden dolayı kullanımın ilk etapta yaygınlaşmayacağı yönünde. Bakalım, akıllı insansız gemiler gerçekten sektöre vaadettiği faydayı getirecek mi? Ancak sonuçta ne olursa olsun, bu teknolojinin dünya denizciliğini tamamen değiştirecek bir devrim olduğunu kabul etmek gerekiyor.

ABD insansız askeri gemiyi deniyor
Ticari gemilerde akıllı insansız gemi tartışmalarının yoğunluğunu artıran gelişmelerden biri; ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’un kolu İleri Savunma Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) tarafından 40.2 metre uzunluğunda üretilen “Sea Hunter” (Deniz Avcısı) adlı geminin 2016 yılında başarıyla test edilmesi olmuştu.
Herhangi bir mürettebat olmadan binlerce mil gidebilecek özelliğe sahip olduğu belirtilen geminin denemede, saatte 30 deniz mili hıza ulaştığı belirtiliyor. ABD’li askeri yetkililer, yeni insansız geminin sadece ordunun deniz operasyonları için değil, ticari gemi taşımacılığı açısından da devrim niteliğinde olduğunu, denemelerin başarıyla tamamlanması durumunda ülkeler arasında ticari amaçlı insansız kargo gemilerinin kullanılabileceğini kaydediyor.

Rolls Royce’un insansız gemisi 2020’de denizde
2020 yılında insansız akıllı yük gemisini piyasaya sürmeye hazırlanan Rolls Royce firmasının Blue Ocean adlı araştırma ekibi tarafından geliştirilen ve kaptanların gemileri sanal bir kaptan köşkünden kumanda edebilecekleri sistem, denizcilik sektöründeki insansız gemi tartışmalarını alevlendirdi. Avrupa Birliği fonlarıyla yürütülen insansız gemi projesi 375 milyar dolarlık bu sektörde devrim yapmaya hazırlanıyor. Rolls-Royce şirketi tarafından 4,8 milyon dolara geliştirilen insansız gemilerde 20 denizcinin yaptığı iş tamamen bilgisayarlarla kontrol ediliyor. Bu teknolojinin ticari gemilerde uygulanması, deniz taşımacılığını kökünden değiştireceği ve insansız gemilerin işletme maliyetini yüzde 50 azaltacağı belirtilirken, sanal kaptan köşkündeki kaptan birden fazla gemiyi yönetebileceği öngörülüyor.
Firma tarafından geliştirilmekte olan insansız akıllı yük gemisinde insan bulunmasına gerek olmayacağı için gemide kamaralar, kaptan köşkü, cankurtaran botu hatta güverte bile bulunmayacak. Böylece gemide yük taşımak için daha fazla alan açılacak. Düz yüzeyi ile su üstüne çıkmış bir balinayı andıran tasarıma sahip otonom gemiler, çevre dostu motorları sayesinde de oldukça sessiz bir şekilde hareket edecek. Tüm bunları mümkün kılmak için de gemilere bilgisayar tarafından kontrol edilen pek çok farklı sensör yerleştirilecek. Otonom hareket için kameralar, kızılötesi sistemler, mikrofonlar, radar, lidar, sonar ve GPS‘ten faydalanılacak.

Sektör insansız gemi için ne dedi?

14. Uluslararası Exposhipping Denizcilik Fuar ve Konferansı kapsamında SEATRADE öncülüğünde düzenlenen ‘Global Maritime Summit’ Zirvesi’nde de; ‘Akıllı İnsansız Gemiler Yakın Gelecekte Denizlerde Olacak mı?’ sorusu masaya yatırıldı.

Marlow Navigation İş Geliştirme Danışmanı Diederik Legger:
Eğer akıllı insansız gemiler ekonomik olarak mantıklıysa, mutlaka denizlerdeki yerlerini alacaktır. Bugün kullandığımız teknolojinin yerini neyin alacağını şimdiden bilemeyiz. Belki bu konuda çalışan bilim kadınları veya bilim adamları pervanenin yerini alacak yeni bir tasarım keşfedecekler.

Liberya Bayrağı (LISCR) İstabul Bölge Müdürü Erhan Esinduy:
“20 yıl önce makinisti olmayan trenler olacak deseler şaşırırdık ama şimdi çok normal geliyor. Akıllı insansız otonom gemiler üzerine geliştirilen projeler var, test ediliyorlar. Verimli olacaklar mı olmayacaklar mı henüz bilmiyoruz. Kazalarda insan hatası tartışılan bir konu ama otonom bir gemiyi, uzaktan da olsa yine bir insan yönetecek.”

Class NK İstanbul Müdürü Serdar Faik Atukeren:
Geleceğin gemilerinin enerji verimliliği yüksek çevre dostu gemiler olacak. Akıllı insansız gemilerin gelecekte denizde olmaması için bir neden görmüyorum. Bu mekanik çözümü olan bir konu. Bugün sektörde halihazırda çalışmaların yüzde 15’i yapay zekanın yardımı ile yürütülüyor. Neden olmasın?

BIMCO Genel Sekreteri Lars Robert Pedersen:
Denizcilik sektöründe pek çok şirketin siber güvenliğe henüz kafa yorduğunu düşünmüyorum. Birkaç milyon dolar değerindeki gemilerde bile eski yazılımlar görebiliyoruz. Gemide siber güvenlik hala çok yeni bir konu. Unutulmamalı ki, gemiler ve siber güvenlik sistemi denildiğinde uzaktan geminin sistemlerinin ‘hack’lenmesinden bahsetmiyoruz. Kastımız gemi için emniyet riski. Biz bu konuda küçük bir araştırma yaptık ve bir grup insana ‘Hiç siber saldırıya maruz kaldınız mı?’ sorusunu yönelttik. Cevap verenlerin yüzde 21’i ‘Evet’ derken, yüzde 57’si ‘Hayır’ ve yüzde ‘22’si de bilgilerinin olmadığını söyledi. Hepimiz bilsek de bilmesek de zaman zaman siber saldırıya maruz kalıyoruz.’

 

 

 

Bunu Paylaşın