Kuru yük filosu 2009’da 37,2 milyon dwt genişledi
Yeni inşa gemi teslimlerinde beklenenden daha yüksek ertelemeler olmasına ve rekor seviyede yaşlı geminin hurdaya çıkarılmasına rağmen, 2009 yılında kuru yük filosundaki büyüme keskin bir şekilde hız kazandı. Filonun bu şekilde hızlı büyümesi 2008’e nazaran 2009 yılı navlun kazançlarının daha düşük seviyelerde kalmasının ana faktörlerinden biri oldu.
2008 yılında 27,3 milyon dwt büyümeyi takiben kuru yük filosu, çoğunlukla 100.000 dwt üzerindeki gemi teslimlerindeki artış nedeniyle, 2009 yılında 37,2 milyon dwt genişleyerek tarihte kaydedilen en yüksek yıllık büyüme hızını yakaladı. Bu büyümede yeni inşa gemi teslimlerinin yanı sıra bir çok eski tankerin kuru yük gemisine dönüştürülmesi de rol oynadı, 8,1 milyon dwt kapasitesindeki 47 tanker kuru yük gemisine dönüştürüldü.
Küçük tonajlı yaşlı gemilerin büyük miktarlarda hurdaya gönderilmesi 2009 yılında handysize (10-39,999 dwt) filosunun 1,2 milyon dwt küçülmesine neden oldu. Diğer tonaj gruplarında ise durum tam tersineydi. Panamax (60-99,999 dwt) filosu 4.3mdwt., Handymax/Supramax (40-59,999 dwt) 8,4 mdwt Cape (100,000+dwt) filosu, 25.8mdwt büyüdü.
2009’da 600 kuru yük gemisi söküme gönderildi
Diğer yandan, 2009 yılında kırılan diğer bir rekor, navlun piyasasının çalkantılı sularında daha genç gemilerini idame edebilmek için armatörlerin yaşlı gemilerini hizmet dışına çıkarma faaliyetleri açısından görüldü. 300’ün üzerinde kuru dökme yük gemisi söküme gönderildi. 2007 ve 2008 yılları toplamında sadece 82 kuru yük gemisinin söküme gönderildiğini hatırlayacak olursak geçen yıl ulaşılan rakamın büyüklüğü ortaya çıkıyor.
Yaklaşık 13,5 milyon dwt’ye yakın taşıma kapasitesinin piyasayı terk ettiği 2009 yılındaki hurdaya ayırmalarda Hindistan en fazla gemi ile aslan payını alırken, Çin, Bangladeş ve Türkiye onu takip etti.
Geri dönüşüme gönderilen gemi sayısındaki bu büyük artışa rağmen geçen yıl hurda gemi fiyatlarında önemli artışlar kaydedildi. Tersanelerin kabarık sipariş defteri yüzünden piyasada hissedilen aşırı kapasite arzı kaygısıyla beraber bu husus bu yıl da armatörlerin yaşlı gemilerini elden çıkarmaya devam etmelerine neden olabilir.
2010’da 1800 yeni gemi
Tahminlere göre ertelemeler nedeniyle geçen yıl 530 civarında kalan yeni inşa gemi teslimine karşılık (2009’a planlı 100 civarında yeni inşanın teslimi ise gecikmiş durumda) bu yıl 1400’e yakın kuru dökme yük gemisi tersaneler tarafından sahiplerine teslim edilecek. 2011 yılında ise teslimlerin 1024 civarına gerilemesi bekleniyor. Rakamların daha sağlıklı seviyelere düştüğü 2012 ve 2013 yıllarında sırasıyla 417 ve 104 geminin bitirilmesi planlı. Navlun piyasasının iyiye gitmesi durumunda bu sayıların daha da artacağı şüphe götürmez.
Aşırı kapasite arzında cape ve supramax tonaj grubu önde gidiyor. Teslimatların 2014/2015’e kadar uzandığı mevcut sipariş defterinde 133 milyon dwt kapasitesinde 700’ün hemen üzerinde capesize (100.000+dwt) gemi bulunuyor. Mevcut cape filosu 171 milyon dwt ile 960 gemi civarında. Kapasite olarak mevcut filonun yüzde 88’ine yakın sipariş mevcut.
Teslim edilecek panamax (60-99,999 dwt) sayısı 56 milyon dwt kapasitesinde 690 gemiden oluşuyor. Mevcut filo ise 121 milyon dwt kapasitesinde 1631 gemi. Kapasite olarak mevcut filonun yüzde 46.3’ü kadar sipariş mevcut.
Handymax/Supramaxlarda (40-59,999 dwt) 48 milyon dwt civarında kapasiteye sahip 850 gemi sipariş verilmiş durumda. Mevcut filo 91 milyon dwt kapasiteye sahip 1841 gemi. Kapasite olarak mevcut filonun yüzde 52,75’i kadar sipariş mevcut.
Son olarak handysize’larda (10-39.999 dwt) 24,8 milyon dwt kapasitesinde 780 gemi siparişte iken mevcut filo 75 milyon dwt kapasitesinde 2769 gemiye haiz. Siparişlerin mevcut filoya oranı yüzde 33 gibi nispeten düşük kalmış durumda.
Korkulan olacak mı?
Yeni inşa teslimlerdeki gecikmeler, mümkün olduğu kadar çok yeni inşa kontrat iptali ve hurdaya çıkarma oranları kuru yük piyasası için büyük önem arz ediyor. Çünkü filonun genişleme hızının düşmesi ve talepteki artışla beraber korkulan felaket senaryosu gerçekleşmeyebilir.
Şayet hurdaya çıkarılacak gemi tonajı artırılırsa ve yeni inşa kontratlarının iptal edilmesi konusunda armatörler tarafından agresif bir politika izlenirse, nisbeten kısa sayılacak bir süre içerisinde kuru yük piyasasında kademeli bir iyileşme olabilir ve navlun fiyatları kabul edilebilir seviyelere dönebilir.
Sipariş iptallerinin tam olarak bilinememesi nedeniyle yeni hizmete girecek gemi kapasitesi piyasanın uzun dönemdeki en önemli belirsizliğini oluşturuyor. Ancak 2010 yılının sonuna kadar bütün gemi tiplerinde yüzde 40 civarında siparişin, aşırı kapasite endişeleri yüzünden gecikeceği veya iptal edilebileceği tahmini çeşitli kesimlerde dile getiriliyor.
